Innowacyjność kompozycji[edytuj]

Kompozycja obrazu różni się od tradycyjnego ujęcia tematu; prawdopodobnie jest wynikiem eksperymentów artysty z perspektywą. Krzyże umieszczone są ukośnie, a konający Chrystus przesunięty został na prawą stronę (w dotychczasowej ikonografii stanowił centralną część obrazów), robiąc miejsce cierpiącej Marii, matce Jezusa i św. Janowi. Wzrok Marii skierowany w stronę twarzy Jej syna, nadał narracji scenie, dzięki czemu widz automatycznie przenosi wzrok z cierpiącej twarzy Marii na konającego Chrystusa^[1]. Poprzez to przesunięcie Cranach wzbogacił kompozycję o większy stopień realizmu. Jak napisał niemiecki historyk Wolfgang Hütt: W obrazie wyczuwa się uduchowienie, które wymaga spokoju, a ów spokój płynie z krajobrazu^[3].

Ukrzyżowanie ze Schleissheim jest przykładem wczesnego stylu szkoły naddunajskiej i jej panteizmu^[4]. Można w nim odnaleźć elementy późnogotyckiego realizmu frankońskiego oraz starobawarskich malarzy^[3]. W porównaniu do wersji wcześniejszej Cranach zmniejszył liczbę postaci do pięciu, czym osiągnął większą kondensację przeżyć i tym samym większą wyrazistość stanów psychicznych^[2]

Inne wersje[edytuj]

Dwa lata wcześniej Cranach namalował swoje pierwsze dzieło, również tematycznie związane z Pasją, znane pod tym samym tytułem: Ukrzyżowanie (Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu). W oeuvre Cranacha znajduje się kilka innych różniących się kompozycyjnie wersji Ukrzyżowania Chrystusa, m.in. dwie inne jeszcze wersje posiada Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu: Ukrzyżowanie z Marią Magdaleną^[5], Ukrzyżowanie z kardynałem Albrechtem von Brandenburgiem^[6]. Inne wersje Ukrzyżowania znajdują się w kolekcjach: w Art Institute of Chicago z 1538 roku^[7], w duńskim Państwowym Muzeum Sztuki, w National Gallery of Art (1536) i w Państwowym Muzeum Sztuk Pięknych w Buenos Aires.